Szybki rozwój elektrotechniki spowodował ciągłe rozszerzanie jej zastosowań we wszystkich dziedzinach życia codziennego. W każdym zakładzie pracy a także gospodarstwie domowym liczba urządzeń, wykorzystujących energię elektryczną, stale się zwiększa, a tym samym wzrastają zagrożenia porażenia prądem elektrycznym.
Ochrona przeciwporażeniowa pracowników obsługi oraz użytkowników urządzeń i instalacji elektrycznych powinna być realizowana w taki sposób, aby w przypadku ewentualnych uszkodzeń urządzeń i instalacji oraz błędnych działań i zachowań ludzi nie dochodziło do porażenia elektrycznego. Można to osiągnąć przez:
- uniemożliwienie dotknięcia części czynnych pozostających pod napięciem w warunkach normalnej pracy;
- zastosowanie bardzo niskich napięć, które nie wywołują przepływu prądów rażeniowych zagrażających zdrowiu i życiu, nawet przy bezpośrednim dotknięciu przez człowieka części czynnych;
- szybkie wyłączenie zasilania uszkodzonych urządzeń;
- ograniczenie napięć dotykowych na dostępnych częściach przewodzących w przypadku różnorodnych uszkodzeń do wartości uznawanych w danych warunkach za dopuszczalne;
- jednoczesne zastosowanie dwóch lub więcej z podanych środków ochrony.
W zależności od wartości napięć znamionowych źródeł zasilania oraz rodzaju sieci rozróżnia się ochronę przeciwporażeniową:
- przed dotykiem bezpośrednim (ochronę podstawową);
- przed dotykiem pośrednim (ochronę dodatkową);
- równoczesną przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim.
Ochronę polegającą na zastosowaniu izolacji podstawowej oraz przegród ochronnych (obudów lub ogrodzeń) można wykonywać bez ograniczeń. Ochronę przy użyciu przeszkód ochronnych (barier) i przez umieszczanie poza zasięgiem ręki można realizować w instalacjach elektrycznych jedynie w pomieszczeniach dostępnych dla osób mających odpowiednie kwalifikacje lub upoważnionych osób poinstruowanych. Środki te chronią jedynie przed dotykiem niezamierzonym.
Skuteczność działania wymienionych środków przed dotykiem bezpośrednim nie jest jednakowa i z tego względu - zależnie od zastosowanych środków ochrony przeciwporażeniowej - rozróżnia się ochronę:
- całkowitą, wykonaną przy użyciu izolacji, osłon i obudów o odpowiednim stopniu ochrony, zapewniających ochronę przed przypadkowym lub umyślnym dotknięciem części czynnych urządzeń;
- częściową, wykonaną przy użyciu barier i ogrodzeń lub przez umieszczenie urządzeń bez podstawowej izolacji części czynnych poza zasięgiem ręki.
W miejscach, w których normalnie wykonuje się czynności z użyciem przedmiotów przewodzących wydłużających zasięg ręki, odległości powinny być zwiększone o odpowiedni wymiar (długość) tych przedmiotów.
uzupełniającą, wykonaną z zastosowaniem wysokoczułych wyłączników różnicowoprądowych, przy czym ich użycie nie zwalnia z obowiązku zastosowania co najmniej jednego środka ochrony podstawowej. Wyłączniki różnicowoprądowe (prąd różnicowy do 30 mA) stosuje się, gdy środki ochrony podstawowej w postaci izolacji, przegród lub osłon mogą okazać się nie w pełni skuteczne.
Obudowy urządzeń elektrycznych powinny zapewnić ochronę ludzi przed dostępem do części niebezpiecznych wewnątrz obudowy, a także ochrony urządzeń wewnątrz obudowy przed wnikaniem ciął obcych i szkodliwymi skutkami związanymi z wnikaniem wody.
Obudowy urządzeń elektrycznych są oznaczane specjalnym kodem IP, który oznacza stopień ochrony przed dostępem do części niebezpiecznych, a także wnikaniem obcych ciał stałych i wody.
Kod IP składa się z 2 cyfr i ewentualnie 2 liter. Pierwsza cyfra (od 0 do 6) oznacza stopień ochrony osób przed dotknięciem części znajdujących się pod napięciem lub zbliżeniem do nich, a także dostępem do części będących w ruchu oraz stopień przedostania się do osłony ciał stałych. Druga cyfra (od 0 do 8) oznacza stopień ochrony przed szkodliwymi skutkami wnikania wody. Do kodu można dodać literę dodatkową (A, B, C lub D), jeśli rzeczywista ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych jest wyższa, niż to wynika z oznaczenia pierwszą cyfrą charakterystyczną, lub jeżeli jest oznaczana tylko ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych (wtedy pierwsza cyfra charakterystyczna jest zastępowana przez X).
Do kodu IP może być dodana litera uzupełniająca (H, M, S, lub W) dla przewidzianych w normach dodatkowych informacji określających dodatkowa procedurę stosowaną podczas badań.
Ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym w razie uszkodzenia izolacji należy zapewnić przez zastosowanie co najmniej jednego ze środków ochrony dodatkowej:
- samoczynne wyłączanie zasilania,
- urządzenia II klasy ochronności,
- izolacji stanowiska,
- nieuziemionych połączeń wyrównawczych,
- separacji elektrycznej.
Źródło: www.gvarant.pl.
Komentarze