Płyta indukcyjna - działanie, rodzaje, funkcje, montaż

Płyty indukcyjne, urządzenia grzejne, które zrewolucjonizowały rynek sprzętu AGD cieszą się obecnie ogromną popularnością ze względu na bezpieczeństwo użytkowania, większą efektywność pracy oraz walory estetyczne. Gładka lustrzana powierzchnia płyty idealnie komponuje się z nowoczesnym wystrojem kuchni, a oferowane przez producentów funkcje usprawniają codzienne gotowanie.

Czym jest płyta indukcyjna?

Wierzchnią warstwę stanowi ceramiczna płyta, bardzo trwała i odporna na uszkodzenia oraz zarysowania. To na niej znajduje się panel sterowania oraz oznaczenia pól grzejnych, na których możemy postawić naczynie do gotowania. Pod szklaną taflą ukryta jest elektronika oraz cewki indukcyjne. Cewki, to nic innego jak spiralne zwoje miedzianego drutu, przez który przepływa zmienny prąd elektryczny, wytwarzający pole magnetyczne. Kiedy postawimy na płycie metalowy garnek, to zmienny w czasie strumień pola magnetycznego przenika jego podstawę i zgodnie z prawem Faradaya wytwarza prądy wirowe wewnątrz podstawy. Przepływ prądów wirowych zgodnie z prawem Joule'a, powoduje wydzielanie ciepła w garnku. W wyniku tego procesu energia elektryczna ze zwojów kuchenki, poprzez pole magnetyczne, zamieniana jest na energię cieplną ogrzewającą garnek.

Rodzaje płyt indukcyjnych

Decydując się na zakup płyty indukcyjnej, zanim udamy się do sklepu, warto zapoznać się z rodzajami płyt indukcyjnych i najważniejszymi rozwiązaniami jakie proponują poszczególni producenci.

W 99% dostępnych na rynku płyt indukcyjnych montowane jest szkło ceramiczne dwóch firm - EuroKera (poznamy ją po małej literce k w rogu) oraz Schott Ceran. Płyty tych firm są tej samej, wysokiej jakości, różnią się tylko nieznacznie wykończeniem. Płyty ze szkłem marki EuroKera mają mniejszy połysk.

Płyty wykończone są na trzy sposoby:

• szkło frezowane na rantach - takie wykończenie ma walory estetyczne i jest doskonałym wyborem, kiedy chcemy zamontować płytę na blacie;
• szkło bez frezu - idealne rozwiązanie, gdy decydujemy się na pełną zabudowę i płyta będzie wyrównana z blatem. Takie osadzenie powoduje, że uzyskujemy idealnie płaską powierzchnie blatu oraz płyty bez zbędnych rantów.
• metalowa ramka wokół szkła - największą zaletą takiej płyty jest zabezpieczenie rantów przed ukruszeniem, a w sytuacji kiedy coś wykipi - nie rozlewa się na blat, tylko pozostaje na płycie.

Sterowanie płytą indukcyjną

Podstawowy programator posiada sterowanie plus/minus - chcąc zwiększyć moc pola grzejnego np. na 6 poziom musimy 6 razy nacisnąć plus lub dłużej go przytrzymać. Tego typu sterownik występuje w dwóch wariantach:

• jeden manipulator plus/minus do wszystkich 4 pól. W takim rozwiązaniu najpierw wybieramy pole, a następnie regulujemy moc.
• wariant z czterema manipulatorami plus/minus - jest zdecydowanie wygodniejszy w użytkowaniu. Każdy z manipulatorów przyporządkowany jest do konkretnego pola.

Drugim rodzajem programatora jest tzw. "slider" w postaci kropek, kresek lub liczb. Aby wybrać poziom mocy wystarczy przesunąć palcem po skali lub od razy wybrać liczbę. Ten programatora również występuje w dwóch wariantach. Jeden "slider" do sterowania wszystkimi polami, gdzie również wcześniej musimy wybrać pole, którym chcemy sterować oraz wariant z czterema "sliderami" dla każdego pola osobny.

Najbardziej zaawansowane płyty - zamiast tradycyjnego sterowania - posiadają kolorowy dotykowy wyświetlacz. Na wyświetlaczu wybieramy potrawę, którą chcemy przyrządzić, ustalamy moc, czas gotowania i inne funkcje. Kolorowy wyświetlacz daje możliwość śledzenia na bieżąco wszystkich niezbędnych parametrów.

Rodzaje pól grzejnych

• okrągłe - o rozmiarze od 14 cm do 26 cm. Obecnie występują w najprostszych modelach płyt;
• pola prostokątne - występują w płytach z tzw. opcją łączenia pól grzejnych;
• płyta z wolną strefą indukcyjną - pozwala gotować w naczyniach o dowolnym kształcie i rozmiarze. Garnek możemy postawić w dowolnym miejscu. Płyta z taką strefą pozwala na umieszczenie kilku garnków by w pełni wykorzystać dostępną przestrzeń.

Wygląd płyt indukcyjnych

Bezpowrotnie minęły już czasy, kiedy to kupowało się to co jest dostępne, obecnie sprzęt AGD obok mebli i innych elementów wyposażenia ustalamy na etapie projektowania kuchni. By sprostać oczekiwaniom klientów producenci płyt indukcyjnych oferują produkty różnorodne kolorystycznie oraz wielkościowo. Najbardziej popularny kolor to czarny lub biały, ale na rynku znajdziemy również modele w odcieniach beżu i szarości.

Wybór płyty indukcyjnej uzależniony jest tez bardzo często od wielkości kuchni. W tej kwestii producenci również wyszli naprzeciw klientom i oferują kilka wariantów rozmiarowych. Głębokość płyt oscyluje w przedziale 51 a 52 cm, najważniejsza jest jednak szerokość i tutaj mamy kilka wariantów.

• 29 cm - wąska płyta posiadająca 2 pola grzejne;
• 58 cm - standardowe wymiary najbardziej popularny. W zależności od producenta szerokość może nieznacznie różnić się i jest to 57,6 cm lub 59 cm. Wszystkie one pasują do szafki o szerokości 60 cm;
• 78 cm - powiększona płyta z 4 lub 5 polami grzejnymi;
• 81 cm - największy wyposażony w 5 pól grzejnych;
• 86 cm lub 90 cm - największe płyty dostępne na rynku.

Funkcje płyty indukcyjnej

• Booster - system, który pozwala zwiększyć moc pola grzejnego nawet o kilkadziesiąt procent i dzięki temu przyśpieszyć proces gotowania. Kiedy uruchomimy funkcje Booster, pole przez kilka minut działa w takim trybie, a później wraca do mocy wybranej wcześniej przez użytkownika. Funkcja ta może występować na wszystkich polach lub na jednym czy dwóch. Dlatego przed zakupem płyty trzeba się upewnić jaką opcje oferuje wybrany przez nas model. Często zdarza się, ze w sklepie, na opisie cenowym mamy lakoniczną informacje "funkcja Booster" bez doprecyzowania na ilu polach grzejnych działa.
• Wykrywanie obecności i wielkości garnka - dzięki tej funkcji pole grzewcze uruchamia się samoczynnie, gdy położymy na nim garnek (oczywiście musimy wcześniej włączyć płytę). Działa to również w druga stronę, w chwili kiedy zdejmiemy garnek, pole automatycznie się wyłączy. Zdarzają się sytuacje, kiedy klienci reklamują płytę, bo ta nie wykrywa mniejszego naczynia postawionego na dużym polu. Trzeba pamiętać, ze w tańszych płytach, by pole wykryło garnek, musi on zajmować przynajmniej 60% jego powierzchni, w wyższych i droższych modelach jest to tylko 30%.
• Wskaźnik ciepła resztkowego - mimo, ze indukcja się nie nagrzewa to jednak przejmuje ciepło od rozgrzanego garnka. Dlatego tez producenci wprowadzili zabezpieczenie przed ewentualnym poparzeniem. Po wyłączeniu pola zamiast poziomu mocy pojawia się literka H od angielskiego heat (ciepło). Symbol ten wyłącza się, kiedy temperatura szkła spadnie poniżej 45 stopni.
• Timer - ta funkcja pozwala na zaprogramowanie czasu gotowania oddzielnie dla każdego pola grzewczego. Po upływie ustawionego przez nas czasu pole wyłącza się automatycznie o czym poinformuje nas sygnał dźwiękowy.
• Power Management - pozwala na ustawienie maksymalnej mocy, która nie zostanie przekroczona. Dzięki tej funkcji, użytkownik płyty decyduje jaka będzie jej maksymalna moc: 2,5kW, 4kW, 6kW czy 7,2kW. Po ustawieniu maksymalnej mocy płyta automatycznie dostosuje rozkład mocy pomiędzy poszczególnymi polami, tak by nie przekroczyć określonego limitu, zabezpieczając instalacje domową przed przeciążeniem.
• Blokada przed przypadkowym uruchomieniem i zabezpieczenie przed zmianą ustawień - funkcja szczególnie przydatna jeśli w domu są małe dzieci. Aktywacja i dezaktywacja tej funkcji polega na naciśnięciu kombinacji przycisków lub na dłuższym przytrzymaniu jednego. Uruchomienie tej funkcji powoduje, ze programator jest nieaktywny.
• Podtrzymywanie ciepła - funkcja bardzo przydatna jeśli chcemy, by ugotowane danie pozostało ciepłe. Aktywowanie tej funkcji sprawia, że płyta będzie utrzymywać temperaturę potrawy na poziomie 65 stopni Celsjusza.
• Łączenie pól grzewczych - w zależności od producenta ta funkcja może nosić nazwę: Bridge, FlexInduction, Flex Zone, Flex Cook czy Combi Zone - umożliwia połączenie pól grzejnych w celu zwiększenia powierzchni roboczej.
• Pauza - pozwala zatrzymać prace płyty bez skasowania ustawień. Po ponownym uruchomieniu, płyta zapamięta wszystkie parametry. Nie musimy na nowo ustalać czasu, mocy itp.
• Sensor smażenia - funkcja zapewniająca idealne wysmażenie potraw. Wybieramy odpowiednią moc grzania, a sensor sam dopilnuje, by temperatura była utrzymywana na odpowiednim poziomie. Funkcja dostępna w płytach marki Bosch i Siemens. Mamy do dyspozycji 4 różne poziomy mocy oraz 9 automatycznych programów.
• Funkcja Hob2Hood - firma Electrolux wyposażyła swoje płyty w możliwość bezprzewodowego łączenia się z okapem - oczywiście okap tej samej firmy, również wyposażony w funkcje Hob2Hood. Płyta automatycznie uruchamia okap za pomocą wiązki podczerwieni.
• Zmiana temperatury z wyższej na niższą przez przesuniecie naczynia na płycie - funkcja ChefControl, występuje w płytach marki Whirlpool z opcją Flex Side. Polega na podziale powierzchni grzejnej na 3 różne strefy włączające się automatycznie w zależności od miejsca położenia naczynia. Trzy różne poziomy grzania pozwalają na gotowanie w trzech różnych temperaturach bez konieczności zmiany ustawień na panelu sterowania, wystarczy przesunąć naczynie. Podobna funkcja występuje w płytach marki Siemens - funkcja MoveMode Plus pozwala zmieniać moc grzania potrawy przez przesuniecie garnka na kolejne pole.
• Szybki start - pola grzejne błyskawicznie osiągają maksymalna moc.
• ShortClean - funkcja wykorzystywana w sytuacji zalania płyty w trakcie gotowania. Kiedy uruchomimy opcje shortClean wszystkie funkcje zostaną wstrzymane na 20 sekund, pozostawiając odpowiednio dużo czasu, by usunąć zabrudzenie bez konieczności wyłączania płyty i skasowaniu zaprogramowanych wcześniej ustawień.
• Moduł Wifi - pozwala na sterowanie płytą za pomocą smartfona.

Montaż płyty indukcyjnej

Zanim zdecydujemy się na zakup płyty musimy wiedzieć:

• jaką moc przyłączeniową dostarcza zakład energetyczny do naszego domu lub mieszkania?
• czy mamy instalacje jednofazową (230V), czy trójfazową(400V)?
• w jakim stanie jest nasza instalacja?

Często zdarza się, ze w blokach z lat 70 lub 80 podłączenie płyty jest niemożliwe ze względu na zły stan instalacji.

Aby uzyskać najlepszą efektywność grzania zaleca się wybór płyty indukcyjnej na 400V. Co jednak w sytuacji, kiedy w naszym domu nie ma tzw. "siły". Czy możemy wtedy podłączyć płytę przeznaczoną pod instalacje trójfazową do gniazdka 230V? Teoretycznie tak, ale w praktyce nie jest to zalecane - jeśli moc przyłączeniowa jest mniejsza od mocy płyty to będzie "wybijał" główny bezpiecznik lub - w najgorszym przypadku - przegrzeje i przepali się przewód zasilający. Wiąże się to również z licznymi niedogodnościami np. w trakcie gotowania, nie będziemy mogli włączyć czajnika lub pralki.

Jeśli jednak nie mamy innej możliwości i w naszym domu posiadamy tylko jednofazową instalacje możemy wybrać płytę, która mimo, że dedykowana pod 400V ma również możliwość podpięcia pod 230V. Obecnie większość modeli płyt ma taką możliwość. Musimy mieć zabezpieczenie 32 amperowe, by ograniczyć ryzyko przepalenia instalacji.

Innym rozwiązaniem jest zakup płyty indukcyjnej przeznaczonej do instalacji 230V. Zaletą takiej płyty jest wbudowany ogranicznik mocy, który powoduje, ze kiedy podczas gotowania mamy włączone również inne urządzenia i będziemy chcieli uruchomić wszystkie pola grzewcze na maksymalna moc płyta automatycznie ją obniży. Płytę taką możemy podłączyć samodzielnie, ponieważ nasza praca ogranicza się do włączenia wtyczki do kontaktu. Podłączenie płyty pod 400V już takie proste nie jest i najlepszym rozwiązaniem jest zlecić to elektrykowi z uprawnieniami. Fachowiec przy okazji podbije pieczątkę na karcie gwarancyjnej co uchroni nas w przyszłości, w razie awarii płyty od odrzucenia przez serwis reklamacji, ze względu na niewłaściwe podłączenie urządzenia przez osobę bez uprawnień. Kupując płytę przeznaczoną pod napięcie 400V dostajemy urządzenie wyposażone w przewód z trzema kabelkami. Należy podłączyć je do instalacji zgodnie z dostarczonym przez producenta schematem. Ogólna zasada mówi, ze kable podłączamy zgodnie z ich kolorystyką.

Samodzielny montaż płyty indukcyjnej w blacie nie jest trudny. Pod warunkiem, że mamy odpowiednią wiedze, zdolności techniczne i odpowiednie narzędzia. Przed wycięciem otworu, w który płyta zostanie osadzona należy zapoznać się z rysunkiem technicznym, dostarczonym wraz z instrukcją obsługi do każdej zakupionej indukcji. Rysunek taki, z podanymi wszystkimi wymiarami bardzo często znajduje się również na stronie internetowej producenta oraz na stronach sklepów ze sprzętem AGD. Gdy płyta będzie instalowana nad piekarnikiem ważne, by zapoznać się z instrukcją obsługi, ponieważ niektórzy producenci wymagają dodatkowych otworów wentylacyjnych.

Warto wybrać płytę indukcyjną, która będzie oferowała przydatne na co dzień funkcje, a nie tylko gadżety, z których raczej nie będziemy korzystać.