Grafika uważana jest za jeden z podstawowych działów sztuk plastycznych, tuż obok malarstwa oraz rzeźby. Pozwala na wytworzenie nowych, ciekawych form i obrazów za pomocą różnorodnych narzędzi, głównie komputerów.
Najbardziej podstawowa klasyfikacja typów grafiki dotyczy przede wszystkim rodzaju spełnianych przez nią funkcji. Szerszy podział obejmuje także formę zastosowanych technik oraz specyfikę prezentowania gotowego lub powstającego obrazu.Dotyczy to uwzględnienia zarówno klasycznych lub nowoczesnych narzędzi oraz materiałów przeznaczonych do nanoszenia tradycyjnego druku, jak i poszczególnych metod generowania oraz wyświetlania.
Grafika tradycyjna obejmuje szereg technik, które pozwalają na umiejscowienie rysunku na wybranym materiale z przygotowanej wcześniej formy.
Ze względu na zastosowanie dzieli się na artystyczną i użytkową. Ten pierwszy dział to grafika wytworzona przez artystów, na potrzeby sztuki. Dział drugi tworzą wszystkie te elementy, które tworzone są z myślą o powielaniu jakiś elementów na papierze czy tkaninie.
Grafika warsztatowa
Podstawową cechą charakterystyczną grafiki warsztatowej jest skupienie całego procesu twórczego na indywidualnych umiejętnościach artysty, a także prowadzonym przez niego warsztacie. Składa się on z dziesiątek narzędzi rzemieślniczych, nierzadko tworzonych przez samego twórcę. Na efektywność warsztatu graficznego wpływ ma odpowiednie rozplanowanie oraz rozmieszczenie poszczególnych urządzeń w pracowni, aby sekwencja niezbędnych czynności sprzyjała twórczej pracy. Warsztat graficzny jest dla artysty grafika niezwykle cenny, a wykonywane w nim dzieła zyskują wartość oryginalnych dzieł sztuki. Terminem grafiki warsztatowej określane są również wszystkie tradycyjne techniki druku. Najbardziej ogólne ich rodzaje to druk wypukły (stosowany przy wykonywaniu drzeworytu, linorytu czy gipsorytu, a także we fleksografii oraz cynkotypii kreskowej), wklęsły (używany w technikach takich jak np. akwaforta, heliografia, miedzioryt, staloryt czy kaligrafia) oraz płaski (wykorzystywany w cynkografii, algrafii oraz litografii). Techniki graficzne podzielić można na grupy także ze względu na formę pracy matrycy oraz materiał, z którego została wykonana.
Grafika użytkowa (stosowana)
Dziedzina sztuki plastycznej nazywana powszechnie grafiką stosowaną lub użytkową, służy przede wszystkim celom praktycznym i jest silnie związana z reklamą oraz rynkiem wydawniczym. Może służyć zarówno w celach dekoracyjnych lub informacyjnych, jak i funkcjonować jako bezpośrednia zachęta do określonego działania lub wywołania pożądanej reakcji. Z reguły tworzona jest na konkretne potrzeby, w związku z czym obejmuje wiele różnych form. Najbardziej podstawowy typ grafiki użytkowej to chociażby plakat, spełniający określone funkcje reklamowe, informacyjne lub propagandowe. Może to być także ilustracja, będąca stałym elementem uzupełniającym, objaśniającym lub zdobiącym słowo pisane. Grafika użytkowana służy także do przekazywania określonych danych za pomocą druku, np. na afiszach, ulotkach i wizytówkach, a także w cennikach, kalendarzach, programach czy prospektach. Może przedstawiać również informacje o bardziej okolicznościowym charakterze, na przykład na mapach, etykietach, metkach, biletach, znaczkach czy papierach wartościowych. Grafika użytkowa drukowana jest zazwyczaj przy użyciu poligraficznych technik przemysłowych i nie uwzględnia technik grafiki warsztatowej. Do najpopularniejszych wykorzystywanych technologii należą druk cyfrowy oraz offsetowy.
Grafika komputerowa
Obecnie coraz bardziej popularna jest grafika komputerowa. Główny jej cel to generowanie obrazu. Grafikę komputerową możemy według tego kryterium podzielić na dwa podstawowe działy. Pierwszy z nich to grafika rastrowa. W tym wypadku do zapamiętania obrazu rastrowego potrzebna jest bitmapa, czyli dwuwymiarowa tablica pikseli. Niestety, po powiększeniu obrazu, zwykle traci on na jakości. Nie dzieje się tak w przypadku grafiki wektorowej i jest to jedna z jej największych zalet. Grafika wektorowa dzieli się na dwuwymiarową czyli płaską i trójwymiarową, dobrze znaną jako grafikę 3D (trójwymiarową).
Grafika rastrowa
Opatentowana w latach 70 grafika rastrowa jest najbardziej powszechną formą wizualizacji obrazu całkowicie cyfrowego. Przedstawia się go za pomocą odpowiednio kolorowanych pikseli, tworzących pionowo-poziomą siatkę na monitorze lub innym urządzeniu wyjściowym. Grafika rastrowa może zawierać bardzo dużą ilość danych, dlatego stosuje się jej kompresję, w celu zmniejszenia ilości zajmowanego w pamięci miejsca. Technika ta może mieć formę bezstratną lub stratną. W pierwszym przypadku możliwe jest otrzymanie obrazu, który pod względem jakościowym praktycznie nie różni się od oryginału. Kompresja stratna opiera się natomiast na modelowaniu wartości poszczególnych pikseli, dzięki czemu pozwala na uzyskanie mniejszego pliku kosztem ogólnej szczegółowości. Grafika rastrowa powszechnie użytkowana jest do zapisywania fotografii oraz realistycznych obrazów. Stosuje się ją w praktycznie wszystkich cyfrowych publikacjach, które wymagają wykorzystania galerii zdjęć.
Grafika wektorowa
W grafice wektorowej obraz zapisywany jest za pomocą figur oraz brył geometrycznych, umiejscowionych w matematycznie przyporządkowanym, dwuwymiarowym lub trójwymiarowym układzie współrzędnych. Obrazy wektorowe można swobodnie przetwarzać w odpowiedniki bitmapowe, definiując jedynie wymaganą rozdzielczość. W przeciwieństwie do grafiki rastrowej, wektorowa jest w pełni skalowalna. Powstałe przy jej użyciu obrazy można dowolnie modyfikować, zmieniając ich proporcje oraz kształty bez utraty jakości. Większość edytorów grafiki wektorowej pozwala nie tylko na zmianę podstawowych atrybutów i parametrów obrazu, alezapewnia również możliwość dokonywania przekształceń bezpośrednio na obiektach. Może to być np. rozciąganie, przesuwanie, obracanie czy zmiana kolejności na osi głębokości. Grafika wektorowa wykorzystywana jest m.in. w kartografii, diagnostyce medycznej, wizualizacji danych pomiarowych czy symulacji komputerowej, a także do projektowania i przygotowywania publikacji.
Grafika trójwymiarowa
Najbardziej specyficznym działem grafiki jest grafika komputerowa 3D, która zajmuje się wizualizacją obiektów trójwymiarowych. Standardowe urządzenia są w stanie wyświetlać jedynie grafikę dwuwymiarową, dlatego scena zawierająca grafikę 3D musi zostać odpowiednio zrenderowana oraz poddana rasteryzacji. Proces jej tworzenia składa się przede wszystkim z modelowania, podczas którego obiekty trójwymiarowe powstają i są modyfikowane. Odpowiednie oprogramowanie wyposażone jest w szereg przeznaczonych do tego celu narządzi, a także pozwala na korzystanie ze zbioru podstawowych figur. Po przygotowaniu modelu konieczne jest utworzenie sceny, czyli ustawienie utworzonych obiektów względem siebie oraz określenia pozycji kamer i światła. Ostatni etap to rendering, w trakcie którego scena jest przeliczana pod względem wszystkich zastosowanych efektów. Ostatecznie następuje utworzenie pliku wyjściowego, posiadającego formę animacji lub statycznego obrazu. Rendering jest bardzo czasochłonną operacją, jednak nie wymaga praktycznie żadnej ingerencji ze strony człowieka. Grafika 3D ma wyjątkowo szerokie zastosowanie w branży rozrywkowej, jednak trójwymiar z powodzeniem służy także do tworzenia wizualizacji architektonicznych, medycznych czy inżynieryjnych.
Komentarze